Hoe macht cultuurverandering in de weg staat

Geschreven door Daan Noordeloos in Cultuur · 5 Aug 4 min

Hoe macht mensen de kracht ontneemt om aan cultuurverandering te beginnen.

Of we het nu leuk vinden of niet maar macht is een onderdeel van onze natuur en ondertussen diep verweven in onze cultuur. Daarom is macht een belangrijk onderwerp bij cultuurverandering.

Wij komen regelmatig tegen dat ambitieuze medewerkers heel graag iets aan de cultuur zouden willen doen. Ze erkennen de drijvende en remmende krachten achter de organisatiecultuur en zien de mogelijkheid er iets positiefs mee te doen. En toch laten zij zich vaak ergens door tegenhouden.

‘Eerst wil ik meer vingers in de pap hebben voordat ik zover ben.’

Een recent voorbeeld van wat iemand ons vertelde. En een héél logische reactie. Want in organisaties zijn we macht op een bijzondere manier gaan toewijzen. We benoemen namelijk mensen in posities en daarbij vinden we het doorgaans logisch dat:

  • Leiders (alle) belangrijke beslissingen nemen.
  • Leiders worden beloond voor de prestaties van hun team(s).
  • Leiders worden gekozen en beoordeeld door andere leiders.

Sterker nog, dit is voor veel organisaties dé definitie van leiderschap. Iemand die we op een plek zetten om beslissingen te nemen die zorgen voor resultaat. Échter is er ook een hoop op af te dingen. Want…

  • Leiderschap is situationeel en één iemand kan nooit de beste beslissing nemen in iedere context.
  • Het geven van prestige (beloning) voor het dienen van het groepsbelang uiteindelijk veel duurzamer is dan het behalen van resultaat.
  • De waardering van teamleden (volgers) is een veel betere maatstaf voor het succes van leiders dan die van andere leiders.
Macht corrumpeert

Macht corrumpeert

Met andere woorden we geven mensen macht terwijl macht corrumpeert. En dat doen we in een context waarin leiders maximaal worden verleid om hieraan toe te geven. Macht heeft dan de neiging door te slaan naar blind machtsbehoud. Vaak verstopt onder meerdere lagen van organisatorische ”logica”.

Deze vorm van dominantie werd in de lange menselijke geschiedenis altijd afgestraft. De manier waarop we ons nu organiseren is nieuw en zit al diep in onze cultuur. Maar als mens reageren we nog steeds veel beter op kracht dan op pure macht.

Hier zit ook de sleutel om vanuit kracht aan cultuurverandering te kunnen werken. Dit vraagt om een aangepaste interventiestrategie die gericht is op het slim vergroten van je invloed. En daar kun je vandaag nog mee beginnen!

Wil jij onderzoeken hoe functioneel jullie cultuur eigenlijk écht is? Doe nu hier onze gratis Cultuur Kompas.