Technologie en cultuur ontwikkelen zich nooit los van elkaar. Toch nemen we dit zelden mee in de gesprekken over bijvoorbeeld AI op de werkvloer.
De nadruk ligt vooral op was AI allemaal kan en minder wat we met dit glimmende nieuwe speeltje zouden moeten willen.
Elke grote technologische sprong – van de industriële revolutie tot het internet – heeft diepgaand ingegrepen in hoe we samenwerken, beslissen en betekenis geven aan werk.
Neem de automatisering in de jaren ‘80 en ‘90: organisaties werden hiërarchischer en procesgestuurder. IT-systemen legden vast hoe er gewerkt moest worden, wat vaak leidde tot minder autonomie en meer controlemechanismen.
Toen kwam het internet en cloud computing – decentralisatie werd mogelijk, en organisaties moesten leren werken in netwerken in plaats van strakke structuren.
Nu staan we aan de vooravond van een AI-gedreven transformatie. Niet alleen in termen van productiviteit, maar in hoe organisaties betekenis geven aan besluitvorming, creativiteit en autonomie.
Wat gebeurt er als AI steeds vaker kenniswerk overneemt? Hoe veranderen we van een cultuur waarin ‘weten’ centraal staat naar een waarin ‘vragen stellen’ en ‘verbinden’ de kern zijn?
Waar moet onze aandacht naar toe gaan?
Je kunt in ieder geval de volgende drie onderwerpen gaan verkennen:
- Cultuur als gids voor AI-adoptie – AI moet de waarden en werkdynamiek van een organisatie ondersteunen, niet ondermijnen. Hoe zorgen we dat AI ons aanvult, in plaats van ons aanpast?
- Menselijke besluitvorming en morele kaders – Wanneer AI meedenkt over strategieën en keuzes, hoe blijven we eigenaarschap en ethisch besef bewaken?
- De impact op sociale structuren in organisaties – AI kan hiërarchieën platter maken, maar ook afhankelijkheden creëren. Hoe behouden we eigenaarschap en collectieve (eigen)wijsheid?
De geschiedenis leert dat technologie cultuur hervormt. Nemen we een reactieve houding aan, of pakken we actief de regie over de manier waarop AI en organisatiecultuur samen ontwikkelen?
